“Niet alle ‘op papier’ geformuleerde voornemens zijn in ‘de praktijk’ al opgevolgd” Rekenkamer Tilburg

In dit onderzoek is nagegaan in hoeverre de door de raad overgenomen aanbevelingen uit het subsidieonderzoek van 2010 om het subsidieproces te verbeteren zijn opgevolgd. De conclusie is dat ‘op papier’ de nodige vooruitgang was geboekt, maar dat niet alle papieren voornemens tot een verbeterde praktijk hebben geleid. Zo werden er nauwelijks beleidsevaluaties van subsidies aangetroffen. De informatieverstrekking aan de raad over de verantwoording van subsidies liet te wensen over. Op grond van de bevindingen adviseerde de Rekenkamer aan de raad om het college op te dragen volgens een vast rooster de raad te informeren over de doelmatigheid en de maatschappelijke effecten van, in ieder geval, de ‘grote’ subsidies.

MFA’s in Tilburg; een onderzoek naar eigendom, beheer en exploitatie

“Bindende afspraken over eigendomsconstructies zijn niet gemaakt, discussies hierover zijn steeds in ‘goed vertrouwen’ vooruit geschoven, men dacht dat de exploitatie wel rond zou komen” Rekenkamer Tilburg

Multifunctionele accommodaties (MFA’s) in Tilburg zijn in de woorden van de gemeente “gebouwen die flexibel te gebruiken zijn en het bruisend hart in de wijk gaan vormen”. In het eerste decennium van deze eeuw besloot de gemeente MFA’s te gaan realiseren in vijf ‘kwetsbare’ wijken van Tilburg. Een belangrijke conclusie van het onderzoek dat de Rekenkamer, op verzoek van de raad, heeft gedaan naar de totstandkoming van deze MFA’s, was dat het hele proces rond de bouw van deze MFA’s gekenmerkt kon worden als ‘bouwen in goed vertrouwen’. Bij de start van de bouw was niet vastgelegd wie de MFA’s in eigendom zou nemen, wie de gebouwen zou beheren en hoe de gebouwen kostendekkend geëxploiteerd zouden moeten worden. De bestuurlijke aandacht was vooral gericht op het realiseren van de gebouwen en om voldoende dekking voor de benodigde investeringen te vinden. Ook bleek dat de raad niet per afzonderlijke MFA heeft kunnen sturen en controleren: de informatie die de raad ontving over de financiële afwikkeling leverde geen inzicht in de afzonderlijke projecten op. Financiële afwijkingen werden tijdens de bouw gerapporteerd op het niveau van de vijf MFA’s tezamen. Hierdoor konden impliciete meevallers op het ene project, tegenvallers bij andere MFA’s compenseren. Informatie over budgetwijzigingen waren bovendien deels opgenomen in vertrouwelijke collegestukken waarvan onbekend is of deze ter inzage hebben gelegen voor raadsleden. De raad heeft nimmer een afsluitende eindrapportage ontvangen.

Een onderzoek naar de kaderstellende en controlerende rol van gemeenteraden rond de transitie jeudgzorg in B4-gemeenten

“Raad, ga zo snel mogelijk en proactief aan de slag met de kaderstelling rond de transitie jeugdzorg” Rekenkamer(commissies) B4-gemeenten

In de aanloop naar de decentralisatie van de jeugdzorg op 1 januari 2015 lieten de Rekenkamer(commissies) van de vier grootste gemeenten in Brabant een onderzoek uitvoeren naar de betrokkenheid van hun gemeenteraden bij deze decentralisatie. Een belangrijke overstijgende conclusie van dit onderzoek was dat de raden moeite hadden met het formuleren van gewenste maatschappelijke effecten van jeugdzorg. Daarnaast was er onzekerheid over de aard en omvang van de informatie waar de raad over zou moeten beschikken om zijn kaderstellende en controlerende rol te kunnen waarmaken. Ook de relatie tussen beleidsambities en de daarbij horende noodzakelijke inzet van financiële middelen bleek door de raden niet doordacht te zijn. Tenslotte werd geconstateerd dat de raden geen zicht hadden op de juridische en democratische borging van de regionale samenwerking die met de jeugdzorg gepaard gaat. Wat de gemeenteraad van Tilburg betrof golden deze conclusies ook, al bleek de betrokkenheid van de raad bij de beleidsontwikkeling rond de jeugdzorg relatief groot. Zo was er door de raad een lokale en regionale visie op de jeugdzorg vastgesteld, hoewel ook in Tilburg concrete beleidsdoelen niet werden geformuleerd. Het onderzoekrapport besloot met aanbevelingen aan de betrokken gemeenteraden om de gesignaleerde problemen te helpen oplossen.

Een onderzoek naar het opleggen, bekrachtigen en opheffen van geheimhouding in de huidige raadsperiode

“De inhoudelijke onderbouwing voor de noodzaak van de geheimhouding is onvoldoende” Rekenkamer Tilburg

Bij het (lokale) openbaar bestuur staat transparantie om het democratisch proces te verbeteren voorop. Ook in de gemeente Tilburg wordt het beginsel van openbaarheid onderschreven. Toch kan het opleggen van geheimhouding soms nodig zijn, bijvoorbeeld wanneer de economische belangen van de gemeente geschaad zouden kunnen worden door actieve openbaarmaking. Er bestaat dus een afweging van het (economische) belang van geheimhouding tegenover het democratische belang van openbare kaderstelling en controle door de raad. Geheimhouding staat een openbaar debat immers in de weg. Bovendien zijn raadsleden bij geheimhouding niet vrij om derden te consulteren. In (delen van) de Tilburgse raad was eind 2012 het beeld ontstaan dat er te veel met geheime informatie werd gewerkt. Dit was voor de Rekenkamer aanleiding te onderzoeken hoe in het Tilburgse bestuur met geheimhouding werd omgegaan. Een belangrijke conclusie van dat onderzoek was dat in de Tilburgse praktijk bij het opleggen van geheimhouding vaak niet verwezen werd naar de wettelijke grondslag, terwijl de inhoudelijke onderbouwing van de noodzaak tot geheimhouding onvoldoende was. Het zou daarom aan te bevelen zijn als de raad en het college samen een gedragslijn zouden opstellen over de procedure die gevolgd dient te worden bij geheimhouding.

“De kwaliteit van de geleverde financiële informatie over Tilburg Transformeert is  onvoldoende” Rekenkamer Tilburg

In 2012 werd in Tilburg gestart met een grote reorganisatie van de gemeentelijke organisatie, ‘Tilburg transformeert’ geheten. Het doel was de organisatie slagvaardiger en meer op sturing en resultaten te richten. Bij de informatie aan de raad over deze reorganisatie ontbrak het integrale kostenplaatje. Met deze brief probeerde de Rekenkamer in de lacune te voorzien door een berekening van de reorganisatiekosten te presenteren, die gebaseerd was op verschillende rapportages van de gemeente. Een ambtelijke reactie op de berekeningen van de Rekenkamer kwam tot een bedrag dat meer dan 6 miljoen euro lager lag dan de door de Rekenkamer berekende kosten. De Rekenkamer achtte de kwaliteit van de geleverde financiële informatie echter onvoldoende. De raad werd daarom geadviseerd om het college op te dragen bij de eindevaluatie van Tilburg transformeert expliciet kosten en baten te betrekken, zodat een integraal eindoordeel over de reorganisatie mogelijk zou worden.