Iedere gemeente heeft de opdracht om een bijdrage te leveren aan de energietransitie en werkt samen met andere partijen binnen een energieregio (de Regionale Energiestrategie, RES). De energietransitie houdt de overgang in naar een situatie waarin de energievoorziening structureel anders van aard en vorm is dan in het huidige energiesysteem. In dit nieuwe systeem is fossiele brandstof (zoals kolen, olie en gas) grotendeels vervangen door duurzame energiebronnen (zoals zon, wind en water), is er veel aandacht voor energiebesparing en energieopslag en de energievoorziening is meer decentraal georganiseerd.

De afgelopen jaren is er nog meer nadruk komen te liggen op de energietransitie; de Nederlandse samenleving wordt momenteel geconfronteerd met een energiecrisis met hoge prijzen voor gas en elektra waardoor een extra urgentie gevoeld wordt om de energietransitie te bespoedigen.

Voor gemeenteraden is het in dit kader nuttig de stand van zaken ten aanzien van de energietransitie in de gemeente inzichtelijk te maken; welke kaders, doelen, middelen en tijdlijn zijn afgesproken en hoe staat het met de realisatie daarvan? In lijn daarmee is het interessant voor gemeenteraden om de mogelijkheden tot sturing en controle op het terrein van de energietransitie te kennen en te weten of en hoe sturings- en controlemogelijkheden door de raad zijn ingezet.

De Rekenkamer Tilburg heeft gekozen voor een gezamenlijk onderzoek met de rekenkamer(commisssie)s Breda, ’s-Hertogenbosch en Oss. Deze gezamenlijke aanpak geeft inzicht in de stand van zaken van de energietransitie bij andere gemeenten, de aanpak van sturing en controle van andere raden en inzicht in wat bij de deelnemende gemeenten goed werkt en wat minder of niet. Daarvan kan elke raad leren.

Het onderzoek wordt uitgevoerd door Twynstra Gudde. Het onderzoek is reeds aangevangen en zal worden afgerond na de zomer van 2023.

Hoe gaat de gemeente om met de toename van het aantal Tilburgers in armoede? En in hoeverre is dat beleid wendbaar bij maatschappelijke ontwikkelingen die inwoners acuut raken? En welke rol heeft de gemeenteraad dan? De Rekenkamer wil het weten en start in het najaar van 2022 een onderzoek naar bestaanszekerheid.

De Rekenkamer doet onderzoek naar het bestaanszekerheidsbeleid van de gemeente. Het gaat hierbij om het bestaanszekerheidsbeleid in brede zin; een fatsoenlijk dak boven je hoofd, voldoende te eten, goede en betaalbare zorg en onderwijs en werk of een andere dagbesteding. Door de recente maatschappelijke ontwikkelingen is dit onderwerp zeer actueel.

Nederland heeft immers te maken met een energiecrisis met hoge gas- en stroomprijzen tot gevolg, een koopkrachtcrisis door de hoge inflatie en een wooncrisis waarbij er te weinig (betaalbare) woningen zijn. Ook in Tilburg spelen deze ontwikkelingen, zeker voor inwoners die op of net boven het sociaal minimum – dat wil zeggen, bijstandsniveau – leven.

Dergelijke ontwikkelingen kunnen zorgen voor een toename van het aantal Tilburgers dat in armoede terecht komt of in hun bestaanszekerheid bedreigd raakt. Daarbij kan het enerzijds gaan om Tilburgers die bij de gemeente bekend zijn vanuit het bestaanszekerheidsbeleid, en die met een nieuw type problematiek worden geconfronteerd die hen verder in hun bestaanszekerheid raakt. Anderzijds kan het gaan om een ‘nieuwe’ groep Tilburgers die nog niet bekend is vanuit het bestaanszekerheidsbeleid maar door de maatschappelijke ontwikkelingen wel gebruik maakt (of zou moeten maken) van de regelingen en voorzieningen die gelden voor sociaal minima in de gemeente.

De Rekenkamer is in dit onderzoek benieuwd of en hoe Tilburgers die dit betreft in beeld zijn of komen bij de gemeente. Ook is de Rekenkamer benieuwd of Tilburgers die dit betreft in aanmerking komen voor de geldende regelingen en voorzieningen voor sociaal minima die gelden in de gemeente. En of deze regelingen en voorzieningen zodanig toegesneden zijn dat Tilburgers die dit betreft hiermee dan ook geholpen zijn. In het verlengde hiervan ligt de vraag in hoeverre het bestaanszekerheidsbeleid wendbaar is bij maatschappelijke ontwikkelingen die inwoners acuut raken. En wat daarbij de rol van de gemeenteraad van Tilburg is.

Het onderzoek is gestart in het najaar van 2022 en wordt in de eerste helft van 2023 opgeleverd.