Doel van gemeentelijk begroten is het op een transparante en democratische wijze de inkomsten en uitgaven over een vooraf gestelde periode budgetteren volgens de geldende regelgeving. Hoewel dit niet expliciet wordt gesteld, mag men verwachten dat het de bedoeling is dat de realisatie in lijn is met de programmabegroting, oftewel: er wordt realistisch begroot.

Er kan sprake zijn van onder- dan wel overbesteding. Wanneer er sprake is van onderbesteding besteedt de gemeente minder voor het realiseren van de doelstellingen dan in de programmabegroting is opgenomen. Er wordt dan dus minder geld uitgegeven dan begroot. Onderbesteding werkt niet in het voordeel van de kaderstellende en controlerende rol van de raad. Het beslag op financiële middelen in de begroting is dan immers te hoog, de raad autoriseert teveel budget voor datgene dat in het begrotingsjaar kan worden gerealiseerd. Hierdoor heeft de raad een minder goed beeld van de financiële speelruimte. De raad had budgetten ook anders in kunnen zetten en de raad krijgt weinig kans tussentijds bij te sturen.

Wanneer er sprake is van overbesteding besteedt de gemeente juist méér aan het realiseren van de doelstellingen dan in de begroting is opgenomen. Ook overbesteding is nadelig. Het leidt tot financiële tekorten en extra druk op de gemeentelijke organisatie. Ook zullen overbestedingen moeten worden gefinancierd. Dit kan deels door de aanwending van extra beschikbare middelen en deels door de inzet van het eigen vermogen. Dit leidt tot een opwaartse druk om eigen vermogen te creëren. Tegelijkertijd zorgen overbestedingen dat het eigen vermogen omlaag gaat en de externe schulden toenemen.

De doelstelling van dit onderzoek is meervoudig. Het onderzoek beoogt inzicht te bieden in:

– De wijze waarop de gemeente Tilburg begroot

– Of er tendensen zijn ten aanzien van eventuele onder- dan wel overbesteding in relatie tot de exploitatie, reserves en investeringen

– Op welke wijze eventuele onder- of overbesteding in relatie tot de exploitatie, reserves en investeringen zijn beheerst en/of zijn bijgestuurd door het college en de raad

– Welke informatie er beschikbaar is over hoe de gemeente Tilburg zich verhoudt ten opzichte van andere vergelijkbare gemeenten op het vlak van onder- en overbesteding

Het onderzoek is gestart in september 2023 en wordt naar verwachting 1^e kwartaal 2024 opgeleverd.