Iedere gemeente heeft de opdracht om een bijdrage te leveren aan de energietransitie en werkt samen met andere partijen binnen een energieregio (de Regionale Energiestrategie, RES). De energietransitie houdt de overgang in naar een situatie waarin de energievoorziening structureel anders van aard en vorm is dan in het huidige energiesysteem. In dit nieuwe systeem is fossiele brandstof (zoals kolen, olie en gas) grotendeels vervangen door duurzame energiebronnen (zoals zon, wind en water), is er veel aandacht voor energiebesparing en energieopslag en de energievoorziening is meer decentraal georganiseerd.

De afgelopen jaren is er nog meer nadruk komen te liggen op de energietransitie; de Nederlandse samenleving wordt momenteel geconfronteerd met een energiecrisis met hoge prijzen voor gas en elektra waardoor een extra urgentie gevoeld wordt om de energietransitie te bespoedigen.

Voor gemeenteraden is het in dit kader nuttig de stand van zaken ten aanzien van de energietransitie in de gemeente inzichtelijk te maken; welke kaders, doelen, middelen en tijdlijn zijn afgesproken en hoe staat het met de realisatie daarvan? In lijn daarmee is het interessant voor gemeenteraden om de mogelijkheden tot sturing en controle op het terrein van de energietransitie te kennen en te weten of en hoe sturings- en controlemogelijkheden door de raad zijn ingezet.

De Rekenkamer Tilburg heeft gekozen voor een gezamenlijk onderzoek met de rekenkamer(commisssie)s Breda, ’s-Hertogenbosch en Oss. Deze gezamenlijke aanpak geeft inzicht in de stand van zaken van de energietransitie bij andere gemeenten, de aanpak van sturing en controle van andere raden en inzicht in wat bij de deelnemende gemeenten goed werkt en wat minder of niet. Daarvan kan elke raad leren.

Het onderzoek wordt uitgevoerd door Twynstra Gudde. Het onderzoek is reeds aangevangen en zal worden afgerond na de zomer van 2023.

Hoe gaat de gemeente om met de toename van het aantal Tilburgers in armoede? En in hoeverre is dat beleid wendbaar bij maatschappelijke ontwikkelingen die inwoners (en organisaties) acuut raken? En welke rol heeft de gemeenteraad dan? De Rekenkamer wil het weten en start in het najaar van 2022 een onderzoek naar bestaanszekerheid.

De afgelopen jaren heeft de gemeente Tilburg belangrijke stappen gemaakt in het beleid dat zich richt op bestaanszekerheid; het voorkomen en het bestrijden van armoede en schulden. Tilburg zet in op gezonde en gelukkige inwoners en startte sinds 2017 stadsgesprekken om te komen tot de Agenda Sociaal 013. Tezamen met het (voormalige) Bestuursakkoord ‘Gezond en gelukkig in Tilburg’ werd de basis gelegd om de sociale veerkracht van de stad een flinke impuls te geven. De aanpak van Tilburg geniet ruime bekendheid en oogst brede waardering.

Tegelijkertijd is er ook sprake van een aantal bredere ontwikkelingen in de maatschappij die leiden tot nieuwe opgaven en uitdagingen voor het beleid op het gebied van bestaanszekerheid. Nederland holt van crisis naar crisis; de coronacrisis ligt nog niet achter ons, er is een energiecrisis ontstaan door de extreem hoge gas- en stroomprijzen, er is een koopkrachtcrisis door de hoge inflatie en we hebben te maken met een wooncrisis waarbij er te weinig (betaalbare) woningen zijn.

Dergelijke ontwikkelingen kunnen zorgen voor een toename van het aantal Tilburgers dat in armoede terecht komt of in hun bestaanszekerheid bedreigd raakt. Daarbij kan het enerzijds gaan om Tilburgers die bij de gemeente bekend zijn vanuit het bestaanszekerheidsbeleid, en die met een nieuw type problematiek worden geconfronteerd die hen verder in armoede brengt of hen verder in hun bestaanszekerheid raakt. Anderzijds kan het ook gaan om een ‘nieuwe’ groep Tilburgers die nog niet bekend is vanuit het bestaanszekerheidsbeleid, die niet aan de ‘standaardcriteria’ van de zogenoemde minimadoelgroepen voldoet en daarmee geen aanspraak kan maken op de regelingen en toeslagen vanuit de overheid. Het is de vraag of, en zo ja hoe, deze Tilburgers in beeld zijn c.q. komen bij de gemeente. En het is de vraag of deze Tilburgers in aanmerking komen voor geldende regelingen en toeslagen, en of deze regelingen en toeslagen zodanig toegesneden zijn zodat deze Tilburgers hiermee dan ook geholpen zijn.

De Rekenkamer is daarom geïnteresseerd in hoe hier in de ontwikkeling en de uitvoering van het bestaanszekerheidsbeleid van de gemeente Tilburg mee wordt omgegaan. In het verlengde hiervan ligt de vraag in hoeverre het bestaanszekerheidsbeleid wendbaar is bij maatschappelijke ontwikkelingen die inwoners (en organisaties) acuut raken. En wat daarbij de rol van de gemeenteraad van Tilburg is.

Het onderzoek is gestart in het najaar van 2022 en wordt in de eerste helft van 2023 opgeleverd.